Soms heb je een spreker die begint te presenteren en binnen een minuut weet je: “Ja fijn, hier kan ik goed naar luisteren. Dit wordt een goede presentatie.” Je gaat er lekker voor zitten, het verhaal is prima te volgen en na afloop ben je erdoor gemotiveerd. Kortom, het is een overtuigende spreker. De spreker is ontspannen, jij bent ontspannen.
Wat maakt nou dat zo’n spreker zo fijn is, wat maakt hem overtuigend?
Ik schrijf het net al, de sleutel is te vinden in het woord ontspannen. Pacelle van Goethem heeft veel onderzoek gedaan naar wat iemand overtuigend maakt. Ze schrijft in haar boek ‘IJs verkopen aan eskimo’s’ dat ontspannen de sleutel is voor overtuigen. Denken stopt bij stress en denken gaat sneller bij ontspanning.
Een overtuigende spreker is dus zelf ontspannen. En laat het publiek ontspannen. Hij presenteert op een manier die hem past. Het staat niet bol van neppe presentatietrucjes, maar de stijl is authentiek en natuurlijk.
Wat doet dat met jou als luisteraar? Je ontspant ook. Je voelt onbewust aan dat deze presentatie goed komt, en jouw interesse en aandacht stijgt.
Toch zul je het met me eens zijn dat ontspannen en jezelf zijn voor een groep niet zo makkelijk is. Je neemt je misschien elke keer wel voor om lekker vrij en authentiek te spreken. Maar op het moment dat je gaat staan en naar voren loopt betrap je jezelf toch dat je ineens anders gaat doen. Je maakt jezelf groter, of juist kleiner, je stem klinkt ineens wat geknepen en je ogen lijken wel gekleefd aan je papier. Dan toch maar die PowerPoint groot aan…
Hoe komt dat? En belangrijker, hoe kan je wel ontspannen spreken? We beginnen met hoe het komt.
Waarom ontspannen presenteren moeilijk is
Presenteren is eigenlijk jezelf laten zien. Je presenteert of toont niet alleen jouw boodschap maar je laat ook letterlijk en figuurlijk jezelf zien. De ogen zijn op jou gericht. Op hoe je eruit ziet, hoe je doet en wat dat over jou zegt. En dat maakt kwetsbaar. Zie ik er wel goed uit? Ben ik wel interessant? Wat als ik niet goed uit m’n woorden kom? Allemaal vragen die in je hoofd opkomen. Herkenbaar toch? En als je nu even terugdenkt aan de laatste keer dat je dit meemaakte, wat was je reactie toen? Hoogstwaarschijnlijk ging je iets doen om die kwetsbaarheid of onzekerheid te maskeren. Jezelf stoerder voordoen, jezelf achter de PowerPoint verschuilen, sneller praten enz. Het zijn nou juist die ‘oplossingen’ die het probleem zijn. Het zijn schijnoplossingen. Want ze zorgen ervoor dat je je authenticiteit verliest. Je bent jezelf niet meer en je publiek merkt dat meteen. Op het moment dat je jezelf niet meer bent, is je ontspannenheid weg. Niets is zo vermoeiend als doen-alsof, of onechtheid. Voor jouzelf en je publiek.
Dus: zichtbaarheid maakt kwetsbaar. Die kwetsbaarheid maakt dat we schijnoplossingen gaan zoeken om die te maskeren. En weg is onze echtheid en daarmee onze ontspannenheid.
Wat kan je er aan doen?
Nogmaals, ontspannen en vrij spreken voor publiek is voor velen een uitdaging. Toch is het zeker mogelijk.
Ik help je met twee belangrijke stappen naar ontspannen presenteren.
Stap 1: Herken je eigen schijnoplossingen
De eerste stap is: herken je eigen schijnoplossingen. Wat doe jij als je je kwetsbaar voelt? Zoals met eigenlijk alles in het leven, kan je gedrag pas veranderen als je het herkent. Dus dat is een belangrijke eerste stap. Schrijf voor jezelf eens op wat jouw zichtbare gedrag is als je presenteert. Hoe beweeg je je, hoe is je stem, hoe is je oogcontact met je publiek, wat is je tempo. En hoe is dat anders dan hoe jij normaal doet. Als je dat lastig vindt, vraag dan eens aan een collega: als je mij ziet presenteren, wat doe ik dan anders dan als wij normaal gesproken met elkaar praten?
Dan heb je een lijstje, en dan?
Je zult merken dat nu al “verpest” bent, je bent je nu bewust van je eigen gedrag. En dat is winst, want nu heb je concreet waar je aan gaat werken. Schrijf eens voor jezelf op welke van deze schijnoplossingen je het eerst weer wil afleren. Het kost waarschijnlijk tijd maar je zult het zeker als bevrijdend ervaren weer authentiek te gaan presenteren.
Dan nu een tweede stap naar ontspannen presenteren.
Stap 2 Vertel verhalen.
Dit is een gouden tip. Denk maar eens na, is het je opgevallen dat zelfs de meest saaie of gespannen spreker ‘aan’ gaat als hij een ervaring of anekdote vertelt? En dat jij als luisteraar bijna niets van de presentatie onthoudt behalve die anekdote of ervaring? Het blijkt namelijk dat zodra wij een verhaal vertellen, onze authentieke zelf naar boven komt. We ontspannen zodra we vertellen over een beeld, een herinnering, iets dat je zelf hebt meegemaakt. En zoals we al weten, ontspant dat ons publiek ook en zullen ze dus juist dat gedeelte onthouden. Dus heb je moeite ontspannen en vrij te presenteren? Verwerk dan door je hele presentatie korte verhalen, anekdotes en ervaringen.
Natuurlijk zijn er nog veel meer manieren om ook jou te helpen ontspannen te presenteren. Tijdens mijn trainingen gebruik ik het BINK model. Bink staat voor Beeldend, Interactief, Natuurlijk en Kernachtig. 4 pijlers waar een goede presentatie aan voldoet. Ik heb ervaren dat elke keer als een deelnemer zijn presentatie bekijkt aan de hand van die 4 pijlers er een heldere en beeldende presentatie ontstaat met echt contact met het publiek.
Wil ook jij ontspannen presenteren?
Klik hier voor de training Presenteren als een BINK en check de eervolgende startdatum.